Vooruitstrevende maatregelen voor een groenere omgeving
Het is een expliciet doel van de gemeente Eindhoven; in 2030 geheel klimaatneutraal zijn. Want er moet nu echt iets gebeuren om de aarde te ontzien, zo is het idee. De gemeente ging in 2021 dan ook met Brouwers Groen in zee. Ze goten het beheer van de gemeentelijke buitenruimte van 3 verschillende wijken gezamenlijk in een geheel nieuw jasje. En begin dit jaar sloot ook aannemersbedrijf M.J. Smits zich bij het partnerschap aan. Nu, 1,5 jaar later en met nog 2 extra wijken onder hun hoede, kunnen de partners met zekerheid zeggen: ze hebben een ijzersterke vorm te pakken. "Onze boodschap aan andere dorpen en steden? Laat je door onze werkwijze inspireren en geef er je eigen draai aan. Of neem 'm desnoods een-op-een over en ga meteen aan de slag. Als er maar iéts gebeurt. Want het is tijd ... "
Met initiatieven en aanpassingen op het gebied van onder meer gras maaien, onderhoud van de plantvakken, zwerfafval ruimen en vegen moet binnen het beschikbare budget zo veel mogelijk meerwaarde worden gecreëerd. Dit op het gebied van duurzaamheid, ecologie, burgerparticipatie en social return, zo bepaalde de gemeente Eindhoven. De projecten zijn momenteel nog volop in ontwikkeling. "En toch kiezen we ervoor onze bevindingen nu al met de buitenwereld te delen", zo laat Peter Sebregts namens de gemeente weten. "Want alleen door snel te handelen en anderen aan te sporen om hetzelfde te doen, houden we de planeet draaiend voor onze kinderen en kleinkinderen .. ."
Formatie bouwteam
Het is 1 januari 2021 als de 2 partijen de handen ineenslaan. Want, zo blijkt, Brouwers Groen sluit met het opgestelde plan van aanpak naadloos op de doelstellingen en ambities van de gemeente aan. Het bedrijf heeft duidelijke kritieke prestatie-indicatoren (KPl's) opgetekend en kan de naleving ervan via een geavanceerd dashboard monitoren. Het is Sebregts die de kar vanuit de kant van de gemeente trekt. Freek Huijsmans is projectleider vanuit de aannemerskant. Begin 2022 komt daar ook M.J. Smits bij als combinant. En het uitgebreide partnerschap is niet langer voor 3 maar 5 wijken verantwoordelijk.
Huijsmans: "We hebben een bouwteam samengesteld, met een kernteam van inmiddels 9 man, dat constant projecten in de steigers zet, monitort en evalueert. Maar het eigenlijke team is veel groter. Want zijn we bezig op het gebied van biodiversiteit, dan halen we er ecologen bij. En hebben we het over klimaat, dan raadplegen we milieukundigen. Zo zitten we uiteindelijk met wel 40 verschillende betrokkenen aan tafel. De olievlek van zo'n bouwteam is daarmee gigantisch. Dat is ook meteen onderdeel van het succes."
Een bedrijf op zich
Het bouwteam doorliep bij de start een gezamenlijk coachingstraject. Huijsmans: "Dat heeft de organisatiegrenzen vervaagd. Het voelt inmiddels dan ook echt als een nieuw bedrijf." Sebregts vult aan: "We zijn samen op reis gegaan. Vroeger zei de gemeente Eindhoven dan: we gaan ergens naartoe, maar wij bepalen het soort vervoer, de vertrektijd, het budget en de chauffeur. Nu gebeurt alles in samenspraak. In de hoop daarmee het best mogelijke resultaat te behalen. Met ons bouwteam hebben we directe invloed op 40% van de buitenruimte in de stad. Uiteindelijk moet onze inzet ook particulieren en instanties enthousiasmeren om onze maatregelen in eigen tuin door te voeren. Alleen zo bereiken we de gehoopte 100% van onze leefomgeving."
Groene maatregelen
Over welke maatregelen we het precies hebben1 De heren sommen een aantal van de bouwteamdoelstellingen op:
- We verlagen onze C02-uitstoot
De eerste grote elektrische onderhoudsmachines zijn al in gebruik. En er wordt veel elektrisch handgereedschap gebruikt. - We bieden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een baan aan
Bij de aannemer hebben inmiddels 14 mensen uit die specifieke doelgroep een aanstelling. En de machinist van de aangekochte elektrische gazonmaaier is na het volgen van een inburgeringscursus meteen aan de slag gegaan bij de aannemer. - We vergroten de biodiversiteit
Door gazon op verschillende plekken minder vaak te maaien en als kruidenrijk gras te behandelen bijvoorbeeld. Zo krijgen planten en wilde bloemen de kans om tot bloei te komen. - We draaien camQagnes voor verbetering van het klimaat
Een mooi voorbeeld: 'Missie Bladgoud'. De bladeren die van de gemeentelijke gazons worden gehaald bewaren we in een lokaal depot, bewerken we en gebruiken we als mulch (een beschermlaag voor de bodem) in het groen in de wijk. - We monitoren aan de hand van een meetnet
We hebben een hele set aan maatregelen bedacht die we binnen de scope en looptijd kunnen inzetten. Het daadwerkelijke effect ervan willen we meten. Daarom maken we gebruik sensoren. En een aantal ecologen controleert maandelijks de groenvakken op zaken bodemleven en flora. - We realiseren een werkend label voor klimaat en biodiversiteit
Aan de hand van die labels bewaken we alle (meet)resultaten op het gebied van biodiversiteit en klimaat. Zo kunnen we ontwikkelingen waarheidsgetrouwer vaststellen en naar buiten toe communiceren.
Hard werken, maar met resultaat
De heren liegen er niet om: het pionieren en deze unieke vorm van werken aan een groene omgeving is niet altijd even makkelijk. De grootte van gemeente Eindhoven maakt dat er veel mensen en kennis in huis zijn. Maar de complexiteit van zo’n grote organisatie zorgt soms ook voor vertraging in de besluitvorming, aldus de 2 bouwteam-leden. Ook zorgt de aangepaste aanpak voor nieuwe verandervraagstukken. Hoe nieuw vakmanschap te bewerkstelligen bijvoorbeeld. Want hoe vertaal je de maatregelen naar de uitvoerende krachten in de wijk? De ontwikkeling van toolboxen en masterclasses, en de inzet van coaches bleken het antwoord op die vraag.
Maar ondanks die hobbels, bevelen ze het iedere gemeente aan. “Als je bekijkt wat we nú al hebben bereikt, dan kun je niet anders dan enthousiast blijven”, aldus Huijsmans. “Zo beheren we op dit punt in het proces al 150.000 m2 gazon als kruidenrijk gras, terwijl de gemeentelijke ambitie Eindhoven-breed afgelopen jaar ‘slechts’ 5.000 m2 was.” “De KPI’s zijn al lang geleden bepaald, maar toch blijven we de ambitielat steeds verleggen”, voegt zijn collega toe. “We willen zo veel mogelijk meters maken.” Intussen zijn er al een aantal gemeenten in de Brabantse stad over de vloer geweest. “Om te kijken hoe ons team het aanpakt. En een aantal omliggende gemeenten is op Missie Bladgoud overgegaan. Ieder op een eigen manier. Dat is echt iets waar we op hoopten; zo inspireren we elkaar.”
De toekomst: sowieso nog jaren door
Zo’n 40% van de plannen voor het behalen van de Eindhovense KPI’s is inmiddels inhoudelijk concreet en helder. Aan 60% van de beloften wordt gaandeweg invulling gegeven. Huijsmans: “Neem CO2-reductie, daar hoeven we het niet lang over te hebben. Dat is bijvoorbeeld een kwestie van elektrificatie van onze vloot. Maar een abstract thema als biodiversiteit, moet gedurende onze reis samen ingekleurd worden. Door plannen te concretiseren en ze meetbaar te maken. Daar zijn we nu mee bezig. En het blijft onze aandacht houden totdat we de gestelde doelstelling hebben behaald.”
Het afvinken van al die KPI’s? Daar heeft het team nog wel even de tijd voor. Want waar ze in principe voor 4 jaar samen in die metaforische bus zitten, gaan ze uit van een gezamenlijke reis van 8 jaar. Dat maakt investeren aantrekkelijker. En geeft extra ruimte om nóg meer resultaten te behalen en anderen te inspireren hetzelfde te doen. “Bouwen is een werkwoord. Daar moeten we dan ook de tijd voor nemen. Want uiteindelijk is de mens allesbepalend waar het om klimaatverandering gaat”, aldus Huijsmans. De twee geloven heilig in de maatregelen van hun team. “Een teamlid gaat over 1,5 jaar met pensioen. Zelfs hij wist − helemaal aan het einde van zijn carrière − nog volledig te switchen van de traditionele aanpak naar onze vooruitstrevende manier van werken. Met zijn vermogen tot veranderen is hij een inspiratiebron voor iedereen!”, stelt Sebregts tot besluit. “Gemeenten: maak alsjeblieft gebruik van ons pionierswerk. Bouw in welke vorm dan ook aan een betere wereld. Want later is te laat…”
